Złoto i Srebro

Złoto

ZŁOTO (Au – aurum)

Metal szlachetny o barwie żółtej, bardzo miękki, kowalny i ciągliwy
Temperatura topnienia: 1064°C
Gęstość: 19,28 g/cm3

Złoto jest metalem szlachetnym, nie rdzewieje, nie pokrywa się nalotem, jest odporne na działanie tlenu, powietrza, kwasów; rozpuszcza się tylko w wodzie królewskiej (mieszanina kwasu solnego i azotowego) i roztworach cyjanków.

Jest bardzo ciężkie. Sześcian o boku 10 cm waży prawie 20 kg. Złoto występuje w przyrodzie niezwykle rzadko – o wiele rzadziej niż inne metale, otacza nas, ale w ilościach śladowych. Np. woda morska zawiera 0,01 mg złota na 1 metr sześcienny. Śladowe ilości złota znajdują się również w płatkach owsianych, orzechach laskowych, oraz organizmach żywych. Złoto w czystej, rodzimej postaci występuje jako blaszki, grudki, lub łuski. Zdarzają się również bryłki złota, tzw. samorodki. Najczęściej występuje w postaci roztworów stałych z innymi metalami, głównie ze srebrem. Metal, zwykle w postaci stopów ze srebrem, miedzią i platyną (bardzo rzadko w stanie czystym), stosuje się m.in. w jubilerstwie, stomatologii, do wyrobu monet, aparatury specjalnej, w elektrotechnice; związki złota są używane w fotografii, dawniej także w lecznictwie; złoto koloidowe (tzw. purpura Kasjusza) służy do barwienia szkła i porcelany. Złoto jest jednym z najwcześniej poznanych metali – barwa i blask umożliwiały dostrzeżenie go w żwirach rzecznych, duża gęstość ułatwiała wydobycie, a kowalność – obróbkę.

Dzisiejsze światowe wydobycie złotego kruszcu utrzymuje się na poziomie ok. 2300 t rocznie. Mimo, iż pozyskuje się je w prawie 60 krajach, naprawdę liczącymi się producentami są: RPA (ok. 550 t rocznie), USA (ok. 330 t rocznie), Australia (ok. 240 t rocznie), Kanada (ok. 170 t rocznie) i Rosja (ok. 150 t rocznie). Ocenia się, że dotychczas wydobyto ponad 130 tys. t. tego kruszcu, z czego ok. 60% jest w rękach prywatnych głównie w postaci wyrobów jubilerskich. Niegdyś, ze względu na rzadkość występowania złota, na jego posiadanie mogli sobie pozwolić jedynie najbogatsi. Dziś złoto stało się dostępne prawie dla każdego. Stolicą branży złotniczej w Europie są Włochy – potęga w produkcji złotej biżuterii. Trendy w biżuterii złotej zmieniały się na przestrzeni wieków równie często jak w modzie. Złotnicy wciąż obserwują otaczający świat i próbują wychwycić zmieniające się upodobania klientów oraz stworzyć kolekcje nowoczesne i niepowtarzalne.

Srebro

SREBRO (Ag – argentum)

Metal szlachetny o barwie białej, silnym połysku, kowalny, ciągliwy
Temperatura topnienia: 961,93°C
Gęstość: 10,49g/cm3.

Srebro jest białym, miękkim metalem o pięknym metalicznym połysku i niezwykłej łatwości polerowania. Do wytwarzania przedmiotów jubilerskich używa się go łącznie z miedzią. Najczęściej wyroby jubilerskie wykonywane są ze srebra próby 925 czyli stopu zawierającego 92.5% czystego srebra. Srebro oznacza się dużą kowalnością i klepalnością. Jego powierzchnia na powietrzu zmienia się bardzo nieznacznie. Pod wpływem związków siarki szybko brunatnieje, lub czernieje, co spowodowane jest tworzeniem się siarczku srebrowego.
W przyrodzie bardzo rzadko spotyka się srebro w stanie rodzimym. Najczęściej srebro występuje w związkach z innymi pierwiastkami, jak siarka, arsen, antymon, tworząc minerały: argentyt, pirargiryt, prustyt i inne. Oprócz tego srebro w ilości 0,01 – 0,03%, a nieraz nawet 0,1% stale towarzyszy rudom ołowiu i miedzi. Starożytni Egipcjanie posiadali kopalnie srebra w Nubii i Etiopii, a Grecy w Attyce. Rzymianie wydobywali srebro w Hiszpanii. Po odkryciu Ameryki konkwistadorzy hiszpańscy z początkiem XVI wieku zrabowali tam olbrzymie ilości srebra i przywieźli do Europy. W połowie XIX w. odkryto niezwykle bogate złoża srebra w Ameryce, co spowodowało olbrzymie obniżenie wartości srebra. Wtedy też srebro przestało być stosowane jako podkład kruszcowy dla pieniądza. W dzisiejszych czasach prawie całkowicie zaprzestano wydobywania srebra z rudy srebronośnej. Okazało się to zbyt kosztowne w stosunku do wartości kruszcu. Obecnie srebro odzyskuje się jako produkt uboczny podczas wydobywania i oczyszczania metali o dużym znaczeniu przemysłowym jak miedź, cynk i ołów.